დღესასწაულები უძველეს დროში ჩაისახა. საუკუნეთა მანძილზე მათ განიცადეს მრავალი ცვალებადობა. დღესასწაულები თავისი ფორმით და შინაარსით მრავალფეროვანია - საერთაშორისო, სახელმწიფო, რელიგიური, საერთო-სახალხო, სასკოლო-საგანმანათლებლო და ა.შ.
ნამდვილი დღესასწაული ერთის მხრივ, ისტორიის მიერ ინტერპრეტირებული მოვლენების, ფაქტების, სახელების, მითების ჯამია და მეორეს მხრივ - ხალხის კულტურა, ზნე-ჩვეულებები, ადათ-წესები, ეროვნული და ადგილობრივი ხასიათის ტრადიციები.
თუ საზოგადოება ივიწყებს თავის ტრადიციებს, მაშინ ტრადიციები ინგრევა. თუმცა არსებობს ტრადიციები და მნიშვნელოვანი დღეები, რომელთა დავიწყება დიდი შეცდომა იქნება საზოგადოებისთვის, რადგან თაობებს სჭირდებათ ცხოვრების მაგალითები, მისაბაძი გმირები, იდეალები, რომ აღიზარდნონ მაღალ ღირებულებებზე. დღესასწაულებს უდიდესი მაღალზნეობრივი და აღმზრდელობითი მნიშვნელობა ენიჭება საგანმანათლებლო პროცესში. მისი ყველაზე მნიშვნელოვანი ჰუმანური მომენტი ბავშვების მოწონება და წახალისებაა. თითქმის ყველა დღესასწაული დაკავშირებულია ერთმანეთის მილოცვასთან. ბავშვები ყურადღებას ავლენენ არა მხოლოდ ახლობლთა მიმართ, არამედ, ზოგადად, ადამიანების მიმართ. დღესასწაულებზე დგას საზოგადოებისა და ქვეყნის თითოეული ადამიანის შინაგანი ღირებულების აღიარების ქვეცნობიერი სიმპათია. დღესასწაულებზე გარშემომყოფთა მიმართ პატივისცემა შეიძლება გამოხატოთ ყოველგვარი შიშის, იუმორის გარეშე. მაგ: ქალთა საერთაშორისო დღეს მილოცვა. ეს არის მილოცვა, საჩუქრებისა და ყვავილების შეთავაზება, რაც საზოგადოებში მიღებული, დაუწერელად დამკვიდრებული ეთიკური ნორმაა, უნივერსალური პრინციპია. დღესასწაულებზე ბავშვები სწავლობენ მეგობრების, ნაცნობებისა და ნათესავების მილოცვას ადგილებზე, მილოცვას თანამედროვე მედიასაშუალებებით შორ მანძილზე. სწავლობენ საჩუქრებისა და სუვენირების მომზადებას და ჩუქებას. ეს არის ჰუმანიზმის ტრადიციული აქტები, ჰუმანისტური ურთიერთობების გამოცდილება. ყურადღებისა და პატივისცემის გამოხატვა გარშემო მყოფთა მიმართ, რაც თავის მხრივ აძლიერებს მოზარდის მაღალზნეობრივ პიროვნებად ჩამოყალიბების პროცესს.
დღესასწაულების შინაარსი განსახიერებულია მუსიკაში, სიმღერებსა და ლექსებში. ანდაზები და გამონათქვამები შეიცავს, ერთი მხრივ, ბიბლიის მცნებებს, ხოლო მეორე მხრივ, სხვადასხვა მორალურ აკრძალვებს, რჩევას, მითითებებს, ანუ ქცევის წესებს ჩვეულებრივ სამუშაო დღეებსა და დღესასწაულებზე. ეს არის, ასევე, ჰუმანური პრაქტიკა. შეიძლება ვიკამათოთ, რა არის დღესასწაული: ცხოვრების სახე, მითოლოგია თუ ფოლკლორი? ერთიც და მეორეც, და კიდევ მესამეც. დღესასწაულები წარმოუდგენლად ჰუმანისტური ფენომენია ბუნებაში, აღქმაში და ადამიანთა ურთიერთობის ფორმაში. ეს არის ცოდნის, გართობის და სულიერი და ემოციური წონასწორობის შენარჩუნების საშუალება, ყოველდღიური ცხოვრების ერთფეროვნებისაგან გათავისუფლება. დღსასწაული არის მოვლენა - მნიშვნელოვანი ფაქტი ადამიანის სოციალურ და პირად ცხოვრებაში. ისინი ემყარება კომუნიკაციურ (ურთიერთობების), თანაგანცდის (გუნდური, კოლექტიური) და შემოქმედებით (კრეატიულ) ღირებულებებს სხვადასხვა ტიპის საქმიანობაში.
ეროვნული და სასკოლო დღესასწაულები თითოეულ ზრდასრულსა და ბავშვს (მოზარდს, ახალგაზრდობას) აძლევს თვითრეალიზაციის, თვითგამოხატვის საშუალებას, თვითშეფასების ამაღლების სა საკუთარი ადგილის დამკვიდრების, სხვების მოწონების და აღიარების საშუალება. დღესასწაულის მნიშვნელობა და მოვლენა განისაზღვრება საკმაოდ მარტივი, ბავშვებთან სიახლოვის, ისეთი ზოგადი მახასიათებლებით, როგორიცაა:
- ბავშვების აბსოლუტური ნებაყოფლობითი
მონაწილეობა და თანხმობა კონკრეტული დღესასწაულის ორგანიზებისათვის სავალდებულო წესებისა და პირობების დაცვაში.
- სწავლისა და სოციალური მუშაობის
მატერიალიზებული შედეგებისგან განსხვავებული სხვადასხვა საგნის, როლის, მდგომარეობის
ბავშვების მიერ თავისუფალი არჩევანის უფლებას.
- ყველა ბავშვსათვის ნებისმიერ
დღესასწაულზე საკუთარი სივრცის არსებობას ინდივიდუალობის შემოქმედებითი
გამოხატვისთვის;
- დღესასწაულების გონივრული ციკლურობა,
ყოველდღიური პრაქტიკის, სწავლების, კლასგარეშე აქტივობების და ნათელი
სადღესასწაულო ღონისძიებების პროპორციულობიდან გამომდინარე, ძირითადად კალენდრისა
და სასწავლო წლის სტრუქტურის გათვალისწინებით;
- ბავშვთა დღესასწაულების
კომუნიკაციური ხასიათი, რომელიც ასახავს ბავშვთა თავისუფლებების, დემოკრატიის ყველა ასპექტს;
- რაიმე იძულების ან დარღვევის უარყოფა;
- ხალხური ტრადიციების დღესასწაულების არსებობას,
რომელიც მოიცავს ფუნდამენტური ხასიათის ჩვეულებების, რიტუალების, ცერემონიების,
სიმბოლოებისა და ატრიბუტების მთელ სპექტრს, გართობა-მხატვრულებას, რომლებიც შემუშავებულია
სოციალური დროით, სამოყვარულო ხელოვნების ჟანრებით, კონკურსებით, ხელნაკეთობებით,
როგორც სოციალური ყოფის შემოქმედებითი მაგალითით, ბავშვის გათავისუფლებას ყოველდღიურობია
მონოტონური დამოკიდებულებისაგან. ამ ყველაფერს ბავშვი მიჰყავს საკუთარი და მის გარშემო არსებული ცხოვრების
განახლების პერსპექტივამდე.
დღესასწაულები ხსნის დაძაბულობას, განმუხტავს კონფლიქტს და ქმნის საზოგადოებრივ თანაგანცდას. რა თქმა უნდა, ყველა ზრდასრულს
არაერთხელ უნახავს, თუ როგორ
განიცდიან ბავშვები სინქრონულად ყველაფერს, რაც ხდება დღესასწაულზე - მაგ: ტაშს
უკრავენ ერთობლივად, მღერიან, თითქოს ერთი ადამიანია. ალბათ ძალიან
მნიშვნელოვანია, თავი იგრძნოთ საზოგადოების მნიშვნელოვან ნაწილად, კონკრეტული
გუნდის თანასწორ წევრად და, რა თქმა უნდა, ორიგინალურ პიროვნებად. გუნდური მონაწილეობა, გუნდური აღქმა, გუნდური
გამოცდილება - ამის გარეშე ნამდვილი დღესასწაული წარმოუდგენელია.
დღესასწაულის გუნდურობა და თავსებადობა
ტრადიციაა, რადგან დღესასწაული კოლექტიური თამაშია. დღესასწაულის კომუნიკაციური
ბუნება იმდენად აშკარაა, რომ თავად დღესასწაულების სისტემა შეიძლება იქცეს ძლიერ
სოციო-კულტურულ ფაქტორად და პედაგოგიური გავლენის ძლიერ საშუალებად.
დღესასწაული მაშინ
არის დღესასწაული, როდესაც ის ბავშვებს უნერგავს
სოლიდარობის გამოხატვის სურვილს და უვითარებს არაფორმალური კომუნიკაციის და მხარდაჭერის უნარს.
ამავე მიზეზით, დღესასწაულს უკუჩვენებაც აქვს,
მაგ: გადაჭარბებული ორგანიზებულობა და ზედმეტად მკაცრი
რეჟიმი, რაც გამოიხატება იმაში, რომ ბავშვების ყველა აქტივობა წუთ-წუთზეა გათვლილი
და დაგეგმილი, პედაგოგიურად მოწესრიგებული,
ყველაფერი წინასწარ ვარჯიშდება და ბავშვის თავისუფლება გარკვეულად შეზღუდულია. თავისუფლება და ურთიერთობის ნებელობა შობს ბავშვების სადღესასწაულო თავსებადობას.
ასე რომ, სამუშაო დღეებში პედაგოგები უნდა ხელმძღვანელობდნენ
დღესასწაულების მომზადების პრინციპით - განსაკუთრებით
ბავშვებისთვის, რომლებსაც ასე სჭირდებათ გულისა და სულის სადღესასწაულო შრომა, სულიერი
თვითგამოხატვა და სულიერი გამდიდრება. ჩვენ გვჭირდება ზეიმის კულტი საზოგადოებაში.
დღესასწაულები იქმნება საუკუნეებისა და ათასწლეულების განმავლობაში
ურთიერთობების რთულ ქსელში. ამ კავშირების გაწყვეტა შეუძლებელია, რადგან მაშინ ირღვევა
ცხოვრების ჰარმონია, მისი ყოველდღიური და სადღესასწაულო წეს-ჩვეულებები, რომლებიც ხალხის
კულტურისა და თავისუფლების ნაწილია.
ხალხმა თავის დღესასწაულებში
განასახიერა დიდისა და ამაღლებულის სინთეზი, მათი სულიერი დამოუკიდებლობა და თავისუფლება.
P.S. ეს უნდა ახსოვდეს ყველას, ვინც ბავშვებს, შვილებს და ქვეყნის მომავალს
ზრდის.
Комментариев нет:
Отправить комментарий